De werking van het brein
Jongeren reageren allemaal uniek op situaties, zelfs met dezelfde begeleiding. Dit komt doordat er verschillende invloeden zijn die effect hebben op hun gedrag; één daarvan is de werking van het brein.
Impulsen, emoties en kennis spelen een grote rol in hoe jongeren zich ontwikkelen en leren. Inzicht in deze processen helpt je om jongeren beter te ondersteunen.
Het impulssysteem is verantwoordelijk voor de primaire levensfuncties, zoals het reguleren van hartslag, ademhaling en hormonen. Het werkt altijd razendsnel en automatisch. Impulsen hebben als doel overleven; daardoor is het alert op gevaar.
Het impulssysteem is verantwoordelijk voor de primaire levensfuncties, zoals het reguleren van hartslag, ademhaling en hormonen. Het werkt altijd razendsnel en automatisch. Impulsen hebben als doel overleven; daardoor is het alert op gevaar.
Het emotiecentrum is verantwoordelijk voor het verwerken van emoties. Het oproepen van emoties gebeurt veelal onbewust en razendsnel.
Het emotiecentrum is verantwoordelijk voor het verwerken van emoties. Het oproepen van emoties gebeurt veelal onbewust en razendsnel.
Het kenniscentrum is verantwoordelijk voor alle processen waar actief over nagedacht moet worden. Enerzijds is het een soort database waar alle kennis is opgeslagen, en anderzijds is het verantwoordelijk voor het aansturen van gedrag; zoals impulsbeheersing. Het gebruiken van dit systeem gaat langzaam en kost veel energie.
Het kenniscentrum is verantwoordelijk voor alle processen waar actief over nagedacht moet worden. Enerzijds is het een soort database waar alle kennis is opgeslagen, en anderzijds is het verantwoordelijk voor het aansturen van gedrag; zoals impulsbeheersing. Het gebruiken van dit systeem gaat langzaam en kost veel energie.
De drie systemen in het brein werken nauw met elkaar samen, en vormen de basis voor gedrag. In een optimale situatie versterken de systemen elkaar, maar er kunnen ook tegenstrijdigheden in het brein ontstaan.
Stel je voor dat een jongere de mogelijkheid krijgt om deel te nemen aan een uitdagend schoolproject, maar zijn of haar ouders willen dat de jongere meer tijd thuis besteed aan huishoudelijke taken. De jongere krijgt dan tegenstrijdige gedachten.
“Ik wil mijn vaardigheden ontwikkelen” en “Ik wil mijn ouders tevreden houden”.
Enerzijds een gevoel van trots en opwinding, over de kans om een belangrijke rol te spelen en je vaardigheden te kunnen laten zien. Maar ook een schuldgevoel, omdat je weet dat je je ouders mogelijk teleurstelt.
Wanneer er tegenstrijdigheden zijn in het kenniscentrum of emotiecentrum heeft dit een direct effect op het impulssysteem. Er ontstaat als het ware kortsluiting in het brein. Dit leidt tot een stressreactie; vechten, vluchten of verstijven.
Als een jongere in een stressreactie terechtkomt, wordt rationeel denken bemoeilijkt. Het is dan van belang dat eerst de kortsluiting wordt benoemd, en dat er begrip voor wordt getoond. Dit helpt om een stabielere basis te creëren.
Daarnaast is het belangrijk om jongeren praktische tips te geven om met stress om te gaan.